Koje uslove za srpsko državljanstvo treba da ispune Rusi?

Državljanstvo podrazumeva odnos između fizičkog lica i države. Sticanjem statusa državljanina, osoba dobija određena prava koja mu država garantuje (građanska, politička, socijalna, ekonomska itd) ali i obaveze i odgovornosti (npr. obavezni vojni rok). Dakle, postoje prava i obaveze koje su zagarantovana samo državljanima određene zemlje, dok stranci ista ne mogu ostvariti (npr. izborno pravo - pravo da bira i bude izabran). Državljanstvo po pravilu predstavlja odnos trajnog karaktera, koji može prestati samo u određenim slučajevima, uz ispunjenost propisanih uslova.

Sticanje državljanstva Republike Srbije

Sticanje državljanstva Republike Srbije propisano je Zakonom o državljanstvu Republike Srbije, koji poznaje četiri načina sticanja:

1. Poreklom
2. Rođenjem na teritoriji Republike Srbije
3. Prijemom
4. Po međunarodnim ugovorima

Sticanje državljanstva poreklom, osnovni je način sticanja državljanstva Republike Srbije, dok se rođenjem na teritoriji Srbije koristi kao dopunski kriterijum. Sticanje državljanstva po međunarodnim ugovorima, pod uslovnom uzajamnosti, je redak način. Dvojno državljanstvo Srbije i BiH, jedan je od primera ugovora zaključenog između dve države, na osnovu kojeg državljani jedne od države ugovornica mogu steći državljanstvo druge države ugovornice pod olakšanim i povlašćenim uslovima i uz mogućnost posedovanja dvojnog državljanstva obe države potpisnice ovog ugovora.

Imajući u vidu veliki broj ruskih državljana koji dolaze u Republiku Srbiju i kupuju nepokretnosti, u ovom tekstu osvrnućemo se na mogućnost da steknu državljanstvo Republike Srbije. Dakle, bavićemo se pitanjem sticanja državljanstva Republike Srbije prijemom.

Sticanje državljanstva prijemom

Stranac kome je odobreno stalno nastanjenje u Republici Srbiji može biti, na svoj zahtev, primljen u državljanstvo Republike Srbije, pod uslovom:

1. Da je navršio 18 godina života i da mu nije oduzeta poslovna sposobnost;
2. Da ima otpust iz stranog državljanstva ili da podnese dokaz da će dobiti otpust ako bude primljen u državljanstvo Republike Srbije;
3. Da je do podnošenja zahteva najmanje tri godine neprekidno imao prijavljeno prebivalište na teritoriji Republike Srbije;
4. Da podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom

Dvojno državljanstvo - Srbija

Na osnovu ovih uslova vidimo da Republika Srbija naizgled ne spada u zemlje koje dozvoljavaju svojim građanima istovremeno posedovanje državljanstva različitih zemalja. Međutim, isti zakon ipak propisuje mogućnosti za sticanje državljanstva i Republike Srbije, odnosno posedovanje višestrukog državljanstva.

Šta kaže zakon?

Tako je, između ostalog, propisano:

“Lice koje je rođeno na teritoriji Republike Srbije može biti primljeno u državljanstvo Republike Srbije ako je do podnošenja zahteva za prijem najmanje dve godine neprekidno boravilo na teritoriji Republike Srbije i ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.” (član 16)

Državljanstvo Srbije na osnovu braka, takođe je jedna od mogućnosti.

“Stranac koji je najmanje tri godine u bračnoj zajednici sa državljaninom Republike Srbije i kome je odobreno stalno nastanjenje u Republici Srbiji može biti primljen u državljanstvo Republike Srbije ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.” (član 17)

“Pripadnik srpskog naroda koji nema prebivalište na teritoriji Republike Srbije ima pravo da bude primljen u državljanstvo Republike Srbije bez otpusta iz stranog državljanstva, ako je navršio 18 godina života i nije mu oduzeta poslovna sposobnost i ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.” (član 23)

Državljanstvo bez ispunjenosti uslova

Zanimljiva je odredba člana 19. Zakona o državljanstvu Republike Srbije koja propisuje da u državljanstvo Republike Srbije može biti primljen i stranac čiji bi prijem u državljanstvo Republike Srbije predstavljao interes za Republiku Srbiju, bez ispunjenosti uslova da to lice ima otpust iz stranog državljanstva, da je najmanje tri godine neprekidno imao prijavljeno prebivalište na teritoriji Republike Srbije i podnošenja pismene izjave da Republiku Srbiju smatra svojom državom.

O prijemu u državljanstvo Republike Srbije odlučuje Vlada Republike Srbije, na predlog nadležnog ministarstva. Ova odredba Zakona povod je za mnoge diskusije jer daje mogućnost širokog tumačenja šta je interes za državu.

Na ovaj način državljanstvo su zarad ekonomskog, kulturnog, sportskog ili naučnog interesa dobili poznati sportisti, glumci, privrednici, među kojima je proslavljeni glumac Stiven Sigal, baletski igrač Sergej Polunjin, fudbaler Gabrijel Kleverson Kleo, bivši košarkaši Crvene zvezde Demarkus Nelson i Čarls Dženkins, kao i ruski džudista Aleksej Nefedov. Poznati humanitarac Arno Gujon dugo je čekao na srpsko državljanstvo, iako je godinama imao organizaciju „Solidarnost za Kosovo” i ženu Srpkinju.

Državljanstvo koje je izazvalo polemiku

U našoj javnosti je dosta polemike otvorilo i dodeljivanje državljanstva bivšoj premijerki Tajlanda Jingluk Šinavatr, prvoj ženi na čelu Tajlanda  koju je ustavni sud razrešio te dužnosti, a potom je i osuđena na zatvor zbog korupcije, mada se smatra da ta presuda zapravo predstavlja politički progon protiv nje. Na pitanje koji je interes Republike Srbije za dodeljivanje državljanstva Jingluk Šinavatr, predsednik Aleksandar Vučić je rekao da podržava liberalizaciju pasoškog režima jer su Srbiji potrebni ljudi s kapitalom, idejama i svetskim imidžom.

Na kraju je važno napomenuti i da Zakon propisuje da ako su oba roditelja prijemom stekla državljanstvo Republike Srbije, državljanstvo Republike Srbije stiče i njihovo dete mlađe od 18 godina života, odnosno da na zahtev roditelja koji je prijemom stekao državljanstvo Republike Srbije, državljanstvo Republike Srbije prijemom stiče i njegovo dete mlađe od 18 godina života, ako se drugi roditelj sa tim saglasi i ako dete živi u Republici Srbiji, ili čak i ako dete živi u inostranstvu.